Łemkowie, czyli ruscy górale karpaccy, zamieszkiwali do czasów powojennych przesiedleń tereny od Wysokiego Działu w Bieszczadach po okolice Krynicy, Muszyny, Wierchomli i Łabowej w Beskidzie Sądeckim. Teren ich osadnictwa obejmował też południową stronę karpackiego wododziału, gdzie mieszkają do dnia dzisiejszego. Powojenne przesiedlenia w Polsce nie spowodowały jednak zniknięcia tej grupy etnicznej. Żyje ona nadal rozproszona głównie na Mazurach, Warmii, Dolnym Śląsku, a częściowo także w Beskidzie Niskim. I może się pochwalić całkiem pokaźną listą znanych postaci, głównie w zakresie kultury i sztuki.
Bohdan Ihor Antonycz
Przy tego typu zestawieniach zawsze powstaje pytanie, jak daleko cofać się w historii. W przypadku Łemkowszczyzny i Łemków zasadna wydaje się druga połowa XIX i początek wieku XX, a więc czas, kiedy zaczęła się rodzić świadomość odrębności etnicznej, a w niektórych grupach także narodowej. Dlatego pierwszym na liście znanych Łemków jest Bohdan Ihor Antonych (1909-1937). Urodził się w Nowicy w Beskidzie Niskim, a dzieciństwo spędził w Czerteżu koło Sanoka, gdzie jego ojciec był parochem, czyli proboszczem. Ukończył Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Sanoku. Po studiach we Lwowie pozostał w tym mieście i z nim związał swoją karierę. Tworzył po ukraińsku, pisząc wiersze oraz powieści, był też utalentowanym malarzem i kompozytorem. Zmarł w wieku zaledwie 28 lat na powikłania po zapaleniu płuc. W rodzinnej Nowicy uhonorowano go pomnikiem, zaś w Sanoku tablicą pamiątkową na budynku gimnazjum.
Nikifor Krynicki, czyli Epifaniusz Drowniak
Nie da się ukryć, że wśród Łemków mieszkających w Polsce nie ma sławniejszej osoby niż Nikifor Krynicki (1895-1968). Malarz prymitywista związany przez całe życie z Krynicą to postać niezwykle barwna, a jego życie posłużyło za kanwę filmu „Mój Nikifor” w reżyserii Krzysztofa Krauzego. Nikifor przez lata był nieodłączną częścią obrazu Krynicy, gdzie na deptaku tworzył swoje dzieła często na kartonach czy przypadkowych kartkach. Traktowany przez wielu jak nieszkodliwy dziwak, stał się jednym z najważniejszych polskich przedstawicieli prymitywizmu. W twórczości nie przeszkodziła mu niepełnosprawność, ani zawiła historia. Przesiedlony z Krynicy na Ziemie Zachodnie, wracał do domu pieszo przez całą Polskę aż trzy razy i w końcu pozwolono mu zostać. Dziś w Krynicy, w willi Romanówka, działa Muzeum Nikifora prezentujące jego prace. Niedaleko deptaka znajduje się także jego pomnik.
Jerzy Nowosielski
Urodzony w Krakowie Jerzy Nowosielski (1923-2011) pochodził z mieszanej rodziny. Jego matka miała niemieckie korzenie, zaś ojciec był Łemkiem i pochodził ze wsi Odrzechowa na wschodniej Łemkowszczyźnie. Nowosielski związany bardzo mocno z obrządkiem unickim, jaki wyznawał jego ojciec, sam także odbył nowicjat, w trakcie którego studiował ikonopisarstwo w Ławrze Uniowskiej pod Lwowem. Kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a podczas swojej kariery związany był z Państwową Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych w Łodzi oraz ASP w Krakowie. Był malarzem, rysownikiem, scenografem, współpracował z Tadeuszem Kantorem. Największą sławę przyniosły mu prace związane z liturgią wschodnią i nią inspirowane. Tworzył ikony, dekoracje ścienne, a także ikonostasy. Można je oglądać do dziś m.in. w cerkwiach w Białym Borze, Górowie Iławieckim, katedrze grekokatolickiej św. Wincentego i Jakuba we Wrocławiu, kaplicy seminarium duchownego w Lublinie, kościołach na krakowskich Azorach, czy Ducha Świętego w Tychach.
Andy Warhol
Dla wielu osób to może być niespodzianka. Wszak Andy Warhol kojarzony jest jednoznacznie ze Stanami Zjednoczonymi i popkulturą. Wszystko to prawda, tyle że Warhol tak naprawdę nazywał się Andrej Varchola, a jego rodzice byli Łemkami, imigrantami z terenów dzisiejszej Słowacji, z niewielkiej wioski Mikova. Twórczość Warhola to temat na osobną obszerną pracę, a jego sztandarowe dzieła, jak portret Marilyn Monroe czy puszka zupy Campbell to klasyki obecne w każdym podręczniku do historii sztuki. Na Słowacji w Medzilaborcach działa Muzeum Sztuki Nowoczesnej, które prezentuje prace związane z twórczością Warhola.
Igor Herbut
W najmłodszym pokoleniu twórców postacią najbardziej znaną jest na pewno Igor Herbut, założyciel i lider zespołu LEMon. Jego przeboje obecne są od ponad 10 lat na listach przebojów, a zespół wydał już pięć płyt. Herbut pochodzi z rodziny łemkowskiej, mówi i pisze także w tym języku, a jego mama jest nauczycielką łemkowskiego.
